Gözaltı morluğu bugün her 6 kişiden birinde rastlanan ve estetik dışı görüntüsü ile “panda göz” olarak da tabir edilen cilt pigmentasyon sorunlarından birisidir. Bireyleri olduğundan yaşlı gösteren, yorgun, bitkin ve hatta uykusuz gibi gözükmesine neden olan gözaltı morluklarını genellikle genetik sebeplerin tetiklediği düşünülse de, bazı kronik hastalıkların da bu sorunun ortaya çıkmasını sağladığını biliyoruz.

 

Göz altı morlukları olarak da adlandırılan ve alt göz kapaklarının altında koyu halkalar şeklinde ortaya çıkan durum, kadınlarda ve erkeklerde yaygın olarak görülür. Çoğu zaman göz altı torbalarının da eşlik ettiği göz altı morlukları kişinin olduğundan daha yaşlı görünmesine neden olur.

Yorgunluk göz altı morlukları için en mantıklı açıklama gibi gözükse de, bu duruma katkıda bulunabilecek bir dizi farklı faktör vardır. Çoğu durumda, göz altı morlukları endişe edilecek bir sağlık sorununa işaret etmez ve tıbbi müdahale gerektirmez. Bununla birlikte estetik sorunlara neden olur ve işin kötü tarafı bu halkalardan kurtulmanın zor olabileceği gerçeğidir.

Göz altı morlukları neden olur?

Koyu halkalara neden olabilen en yaygın nedenler şunlardır:

• Aşırı yorgunluk, yeterli uyumama ya da normalden fazla uyuma göz altlarında koyu halkaların oluşmasına neden olabilir. Uykusuzluk, ciltte donuk ve soluk bir görünüme neden olarak cilt altındaki koyu dokular ve kan damarlarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Uykusuzluk aynı zamanda göz altlarında sıvı birikmesine ve dolayısıyla bu alanlarda şişkinliğe neden olabilir. Göz altındaki koyu görünüm bazen şişmiş göz kapaklarına ait gölgeler olabilir.
• Yaş. Doğal yaşlanma süreci göz altındaki koyu halkaların yaygın bir nedenidir. Kişi yaşlandıkça cilt incelir ve esnekliğini kaybeder. Cilt altı yağ dokusu ve cilde esnekliğini sağlayan kolajen miktarı azalır. Sonuç olarak ise cilt altında bulunan koyu renkli kan damarları daha belirgin hale gelir ve göz altındaki alanın koyu görünmesine neden olur
• Göz yorgunluğu. Televizyon bilgisayar, tablet ve telefon ekranına bakmak gözlerde önemli bir gerilime neden olabilir. Bu gerginlik uzun süre devam ederse göz çevresi kan damarlarının genişlemesine yol açar. Sonuç olarak, göz etrafında ve altındaki bölgeler koyu bir görünüm alır.
• Alerjik reaksiyonlar ve göz kuruluğu koyu halkaları tetikleyebilir. Alerjik reaksiyon geliştiğinde vücutta zararlı madde olarak algılanan yapılara cevap olarak histaminler serbest bırakılır. Histamin salınımı gözlerde kaşıntı, kızarıklık, şişlik gibi rahatsız edici şikâyetlere neden olmaktan başka kan damarlarında genişlemeye de yol açar. Bu da nispeten ince olan göz altı cildinin altında damarların daha görünür olmasıyla sonuçlanır. Alerjiye bağlı kaşıntılı nedeniyle göz ve çevresini kaşımak ve ovalamak morlukların daha kötü hale getirebilir. Bu durumda iltihaplanma, şişlik ve kan damarlarının çatlamasına neden olabilir. Kan damarlarındaki çatlama morluğu artırır.
• Dehidrasyon yeterli sıvı alınmamasına bağlı vücudun ihtiyacı olan sıvı dengesinin bozulmasıdır. Bu durum göz altındaki koyu halkaların yaygın bir nedenidir. Yeterli miktarda su alınmadığında, göz altındaki ciltte donuk ve gözlerde çökük bir görünüm ortaya çıkar. Çöküklük, göz çevresindeki kemiğin cilde yakın olmasından kaynaklanır.
• Güneşe aşırı maruziyet. Güneşe aşırı maruz kalma, vücutta cilde renk sağlayan melanin isimli pigmentin fazla miktarda üretilmesine neden olabilir. Çok fazla güneş özellikle göz çevresindeki cildin kararmasına zemin hazırlar.
• Aile bireylerinde göz altı morluğu yaygınsa diğer bireylerde de aynı durumun görülme oranı normal popülasyona göre fazladır. Bu durum kalıtsal bir özellik olarak çocuklukta da vardır ve kişi yaşlandıkça kötüleşebilir.

Göz altı morlukları için risk faktörleri nelerdir?

Göz altı morlukları herhangi bir kişiyi etkileyebilmesine rağmen, en çok aşağıdaki kişilerde görülür:

• Yaşlılar
• Genetik yatkınlığı olanlar. Bazı bireylerde ailesel yatkınlık nedeniyle periorbital hiperpigmentasyon adı verilen göz çevresi cildinde koyulaşma vardır.
• Beyaz ırk dışındaki etnik gruplar. Beyazlar dışındaki etnik gruplar, özellikle de koyu ten tonlarına sahip olanlar göz çevresinde hiperpigmentasyon yani koyuluğa daha yatkındır.

Göz altı morluklarına ne iyi gelir?

Koyu göz halkaları için tedavi, altta yatan nedene bağlıdır. Ancak, bu durumu yönetmeye yardımcı olabilecek bazı yöntemler mevcuttur. Göz altı morlukları ile başa çıkmak için şunlar denenebilir:

• Soğuk kompres uygulamak. Soğuk kompres, şişkinliği azaltmaya ve genişlemiş kan damarlarını daraltmaya yardımcı olabilir. Böylece göz altındaki şişkin görünüm azalır ve koyu halkaların belirginliği azalabilir. Bu amaçla temiz havluya birkaç buz küpü sarılıp ve gözlere uygulanabilir. Bir bez soğuk suyla ıslatılıp 20 dakika boyunca gözlerin altındaki cilde uygulanmasıyla da aynı etki elde edilebilir.
• Uyku süresini artırmak. Yeterince uyumak koyu halkaların görünümünü azaltmaya da yardımcı olabilir. Çünkü uyku yoksunluğu cildinizin solgun görünmesine neden olarak koyu halkaları daha belirgin hale getirebilir. Koyu halkaların ortaya çıkmaması için günde en az yedi ila sekiz saat uyumak gerekebilir.
• Uyurken başı yükseltmek. Yetersiz uyku göz altındaki koyu renkli halkalar ve torbaların oluşumunda rol oynayabilirken, kişinin yatış şekli de bunda etkili olabilir. Uyku sırasında göz altlarında sıvı toplanmasını ve buna bağlı gelişen şişkinliği önlemek için başın birkaç yastıkla kaldırılması faydalı olur.

Göz altı morlukları nasıl geçer?

Göz altı morluklarının geçmesi için her gün yeterli miktarda uyumak, uyurken başın yüksekte olmasına dikkat etmek, bol sıvı tüketmek, aşırı güneşte kalmaktan kaçınmak gibi yaşam tarzı değişiklikleri kilit rol oynar. Ayrıca alerjisi olan bireylerin morluklardan kurtulmak için buna yönelik tedavi almaları şarttır. Bunlara ek olarak evde uygulanabilecek aşağıda sıralanan doğal yöntemler yardımcı olabilir:

• Çay poşeti. Gözlere soğuk poşet çay uygulamak morlukların görünümünü iyileştirebilir. Çay, içeriğinde bulunan antioksidanlar ve kafein nedeniyle kan dolaşımını uyarmaya, kan damarlarını daraltmaya ve cilt altında sıvı tutulumunu azaltmaya yardımcı olur. Bu amaçla siyah ya da yeşil çay kullanılabilir. İki siyah veya yeşil çay poşeti sıcak suda beş dakika bekletilir. Daha sonra poşet çayların buzdolabında 15-20 dakika soğumaları beklenir. Soğuk çay poşetleri gözler kapatılarak 10 ila 20 dakika uygulanır. İşlem bittikten sonra gözler soğuk suyla yıkanır.
• Hindistan cevizi yağı. Göz altlarına her gece Hindistan cevizi yağı ile masaj yapmak koyu halkaları azaltabilir. Hindistan cevizi yağı, zarar görmüş cilt hücrelerini onarabilen zengin bir E vitamini kaynağıdır.
• Salatalık. İki dilim salatalığın 5 dakika boyunca limon suyuna batırılması ve gözlere yerleştirilmesi, koyu halkaların etkilerini azaltabilir. Ancak, uygulama sırasında gözlerin limon suyuna temas etmemesine dikkat edilmelidir.
• Gül suyu. Pamuklu bir ped gül suyuna batırılır ve kapalı göz kapaklarının üzerine yerleştirilerek 15 dakika bekletilir.
• Süt. İki adet pamuk topu soğuk sütün içine batırılıp ve göz altlarına yerleştirilir.

Göz altı morlukları tedavisi nasıl yapılır?

Koyu göz altı halkaları genellikle geçicidir ve sıklıkla yaşlanmanın veya uykusuzluğun bir göstergesidir. Gözlerin görünümünü iyileştirmek için evde yapılabilecek çok sayıda etkili uygulama mevcuttur. Bununla birlikte, renk değişikliği veya şişlik zamanla kötüleşirse, konuyu doğru şekilde teşhis etmek ve uygun tedaviyi planlamak üzere bir dermatoloji uzmanına görünmekte fayda vardır. Göz altı morluklarının görünümünü etkin ve kalıcı bir şekilde azaltmak için kullanılabilen bazı tıbbi tedaviler mevcuttur. En yaygın olarak kullanılan tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Pigmentasyonu azaltmak için kimyasal peeling
• Cildi yenilemek ve sıkılaştırmak için lazer tedavisi
• Göz altındaki incelmiş cilt bölgelerine pigment enjeksiyonu şeklinde tıbbi dövme uygulaması
• Gözlerin altındaki cilt renginin bozulmasına neden olan kan damarlarını ve melanini gizlemek için doku doldurucu enjeksiyonu
• Göz torbalarına neden olan fazla yağı ve cildi uzaklaştırmak için göz kapaklarına yapılan estetik uygulamalar
• Cerrahi yolla göz altına yağ veya sentetik implant yerleştirilmesi

Herhangi bir kozmetik işleme karar vermeden önce, tedavi seçenekleri doktorla ayrıntılı olarak tartışılmalıdır.